ปี 2030 จีนจะก้าวขึ้นเป็นผู้นำด้าน AI เหนือสหรัฐฯ และยุโรป ได้หรือไม่ ?

จากการที่จีนได้ประกาศแผนแม่บท “The Next Generation Artificial Intelligence Development Plan” หรือแผน AI 2030 ในปี 2017 ซึ่งเป็นแผนที่กำหนดเป้าหมายยุทธศาสตร์ และแนวทางการพัฒนาเทคโนโลยี (ภารกิจหลัก, มาตรการส่งเสริม และนโยบาย) เพื่อให้ประเทศจีนเป็นผู้นำด้าน AI เพื่อก้าวขึ้นเป็นผู้นำทางเทคโนโลยี เศรษฐกิจและสังคม นั้น ได้ทำให้นานาประเทศ โดยเฉพาะคู่แข่งรายสำคัญ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา ได้ให้ความสนใจ และจับตามอง ถึงการพัฒนาเทคโนโลยี AI ของจีน

สำหรับภารกิจหลัก, มาตรการส่งเสริม และนโยบาย ที่ผลักดันการพัฒนา AI มีความสอดคล้อง และประกอบด้วยปัจจัยสนับสนุน และปูทางให้จีนก้าวขึ้นเป็นผู้นำ AI หลายข้อ ในที่นี้ กล่าวถึง การสร้างระบบเปิดในการร่วมวิจัยพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม AI และนโยบายการสร้างแพลตฟอร์มนวัตกรรมสำหรับ New Generation AI โดยให้บริษัทรายใหญ่ในอุตสาหกรรม AI เป็นผู้นำและสนับสนุนการมีส่วนร่วมของหน่วยงานวิจัย มหาวิทยาลัย ในการสร้างแพลตฟอร์มนวัตกรรมแบบเปิด (AI Open Innovation Platform) ดังจะเห็นได้จาก การที่ Ministry of Science and Technology (MOST) จัดตั้ง National AI team โดยดึงบริษัทฯเทคโนโลยีขนาดใหญ่ (AI Tech Giants) เข้ามามีส่วนร่วมในการวิจัย และพัฒนาเทคโนโลยี AI ในแต่ละด้าน อาทิเช่น BAIDU ในด้าน Autonomous Driving, Alibaba ในด้าน Smart City, Tencent ในด้าน Medical Imaging, SenseTime ในด้าน Smart Vision, Huawei ในด้าน Software/Hardware, และ XiaoMi ในด้าน Smart Home เป็นต้น ซึ่งการสร้าง AI Open Innovation Platform นั้น ในมุมมองผู้เขียน วิธีนี้ก่อให้เกิดการเรียนรู้ และพัฒนาเทคโนโลยีในวงกว้าง ทำให้จีนมี Adoption และการประยุกต์ใช้ AI ในอัตราที่สูงกว่าประเทศอื่น ๆ

จากแผนแม่บท AI ของจีน และปัจจัยสนับสนุนการพัฒนาเทคโนโลยี AI ต่างๆ ทำให้เกิดการพัฒนาเทคโนโลยี AI ของจีน อย่างต่อเนื่องและก้าวกระโดด จนทำให้หลาย ๆ ท่านสงสัยว่าจริง ๆ แล้วปัจจุบันจีนก้าวขึ้นเป็นผู้นำด้าน AI แล้วหรือไม่ จากบทความของ  Center for Data Innovation ได้ออกรายงานเรื่อง “Who is winning the AI race : China, the EU or the United States? 2021 Update” ซึ่งเป็นการเปรียบเทียบโดยใช้ตัวชี้วัด 6 กลุ่มคือ ด้านการพัฒนา (Development), ด้านทักษะบุคลากร (Talent) ด้านงานวิจัย (Research), ด้านฮาร์ดแวร์ (Hardware) ด้านการประยุกต์ใช้งาน (Adoption) ด้านข้อมูล (Data) พบว่า สหรัฐอเมริกา มีคะแนนนำ จีนและสหภาพยุโรป ใน 4 ด้านคือ ด้านการพัฒนา (Development), ด้านทักษะบุคลากร (Talent) ด้านงานวิจัย (Research), และด้านฮาร์ดแวร์ (Hardware) แต่จีนเป็นฝ่ายนำในด้านการประยุกต์ใช้งาน (Adoption) และ ด้านข้อมูล (Data) หากเปรียบเทียบกับรายงานของ Center for Data Innovation ในปี 2019 พิจารณาตัวชี้วัดแล้วพบว่า จีนมีคะแนนเข้ามาใกล้สหรัฐฯ มากขึ้น ในบางตัวชี้วัด อย่างไรก็ตาม รายงานชุดนี้อาจมีข้อจำกัดที่พึงพิจารณา เช่น ข้อมูลที่เป็นตัวชี้วัดไม่อัพเดท, การคัดเลือกปัจจัยในการวัดผลแต่ละด้าน ตลอดจนการให้คะแนนน้ำหนักแต่ละปัจจัย

Metrics and Scores mentioned in “Who is winning the AI race : China, the EU or the United States? 2021 Update”

Development

Talent

Research

Hardware

Adoption

Data

โดยภาพรวม ยังไม่อาจสรุปได้ว่า จีนจะแซงสหรัฐอเมริกาและยุโรป ขึ้นเป็นผู้นำด้าน AI ตามแผนแม่บท AI ในปี 2030 หรือไม่ แต่จากการสนับสนุนของรัฐบาล และปัจจัยสนับสนุนหลายด้าน เช่น การสร้างระบบเปิดในการร่วมวิจัยเทคโนโลยี, การให้ความสำคัญกับการบ่มเพาะบุคลากรด้าน AI เป็นต้น ส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้ และประยุกต์ใช้ AI ในวงกว้าง จนทำให้เศรษฐกิจและสังคมของจีนมีการปรับตัว โดยใช้เทคโนโลยีมาแก้ปัญหาจนรอดพ้นวิกฤติหลายๆประการ เช่น COVID-19 ได้เป็นประเทศแรก ๆ นั้น ทำให้จีนอาจจะก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำทาง AI ได้ตามเป้าหมาย

เรียบเรียงโดย: Jutamard (T.t.), Investment and Digital Partnership Manager

Picture from: https://www.abc.net.au/news/2018-10-06/china-plans-to-become-ai-world-leader/10332614

References:
https://multimedia.scmp.com/news/china/article/2166148/china-2025-artificial-intelligence/index.html
https://innovationisrael.org.il/en/article/ai-china#footnoteref2_yle9nls
https://www.newamerica.org/cybersecurity-initiative/digichina/blog/drafting-chinas-national-ai-team-governance/
https://www2.datainnovation.org/2021-china-eu-us-ai.pdf
https://multimedia.scmp.com/news/china/article/2166148/china-2025-artificial-intelligence/index.html
http://chinainnovationfunding.eu/dt_testimonials/state-councils-plan-for-the-development-of-new-generation-artificial-intelligence/
https://www.stsbeijing.org/contents/320
https://www.newamerica.org/cybersecurity-initiative/digichina/blog/drafting-chinas-national-ai-team-governance/
https://www2.datainnovation.org/2021-china-eu-us-ai.pdf